Historia powstania urządzenia do domowego pomiaru wydajności płuc, połączonego ze smartfonem - Medyczna aplikacja mobilna - jak zrobić biznes na jednym oddechu?

Poniższe opracowanie otoczenia prawnego dla realizacji konkretnego projektu powinno posłużyć także projektowaniu innych podobnych pomysłów na biznes. Coraz bardziej popularne stają się nowe technologie oraz innowacyjne urządzenia w usługach medycznych, które pozwalają na przeprowadzenie w warunkach domowych takich m.in. badań jak: pomiar wydolności płuc, ciśnienia, częstości pracy serca, a ich wyniki możemy odczytać za pomocą aplikacji zainstalowanej w naszym tablecie, smartfonie.

Pomysł na rozwinięcie działalności związanej ze spersonifikowanymi usługami w obszarze ochrony zdrowia najczęściej rozpoczyna się od startupu, który z reguły dotyczy właśnie wysokich technologii, wiążący się też z wykorzystaniem najnowszych możliwości „świata wirtualnego” o globalnym zasięgu. Startup może być oczywiście początkiem każdej działalności w każdej dziedzinie, jednak to świat Internetu i nowych technologii jest najbardziej perspektywiczny z uwagi na zapewnienie dostępności i szybkości świadczenia danej usługi. W opracowaniu znajdziesz szereg informacji, które wskażą najważniejsze z punktu widzenia skuteczności i zgodności z prawem zagadnienia związane z rozpoczęciem działalności przy zastosowaniu innowacyjnych urządzeń w sferze medycznej, m.in. zagadnienia związane z własnością intelektualną (patenty, wzory przemysłowe, znaki towarowe, prawo autorskie), tajemnicą przedsiębiorstwa, formą prowadzenia działalności, funduszami venture capital i grantami dającymi szansę na rozwój i sukces Twojego pomysłu.

1.1. Urządzenie do domowego pomiaru wydajności płuc.

Urządzenie do domowego pomiaru wydajności/wydolności płuc nazywane jest „spirometrem”. Spirometr to urządzenie pomiarowe służące do badania pojemności płuc, rejestrujące ilość i prędkość powietrza wdychanego i wydychanego. Służy przede wszystkim do określenia czy istnieje podejrzenie astmy lub POChP (Przewlekłej obstrukcyjnej choroby płuc), czynności płuc u pacjentów z chorobami śródmiąższowymi (np. zwłóknieniem płuc, sarkoidozą) oraz monitorowania ich przebiegu.

Innym podobnym urządzeniem do badania przepływu powietrza w drogach oddechowych jest „pikflometr”. Pikflometr to urządzenie, które mierzy tzw. szczytowy przepływ powietrza, tj. szybkość przepływu powietrza przez płuca przy wydechu. Służy przede wszystkim  do kontroli astmy oskrzelowej a wynik badania wskazuje nam stan lub stopień zaawansowania choroby.

Urządzenia te są w zasadzie powszechnie dostępne w różnych wariantach cenowych i technologicznych.

1.2. Startup.

Startup to budowa przedsiębiorstwa i przygotowanie wytwarzania produktu lub tymczasowa „organizacja’’ wdrażania projektu. Tworzy się go w celu poszukiwania modelu biznesowego konkretnego przedsięwzięcia gwarantującego rozwój lub uruchomienie nowej produkcji, nowych usług lub wdrożenie nowego produktu dla osiągnięcia zysków. Wskazać należy, że przedsiębiorstwa jako startup mogą być tworzone w dowolnej branży, jednak najczęściej związane są z nowymi technologiami informatycznymi i automatyzacji produkcji. Cechami charakterystycznymi dla startupu są m.in. niskie koszty własne finansowania rozpoczęcia działalności, natomiast wyższe jest niż w przypadku standardowych przedsięwzięć ryzyko jakie wiąże się z wdrożeniem projektu. Natomiast wyższy może się okazać w stosunku do standardowych przedsięwzięć zwrot z inwestycji. Osiągnięcie pierwszego zysku lub sprzedaż startupu gdy projekt badawczo-rozwojowy dał rezultat najczęściej oznaczają sukces.

Startupy w obszarze usług medycznych to w większości próby usprawnienia i przyspieszenia przy mniejszym koszcie diagnostyki, badań on-line z możliwością konsultacji lub porady medycznej. Istotne w takich usługach jest umiejętne połączenie dwóch obszarów nowych technologii tj. w hardware i  software. Inaczej mówiąc to kompatybilność technologii urządzeń pomiarowych, diagnostycznych z oprogramowaniem i technologiami przetwarzania danych,  ich prezentacji i interpretacji, wszystko to ściągane przez sieć web, optymalnie z dostępem on-line przez smartfon.

Zobacz także:

 Słowniczek – Start-up  

Prowadzenie działalności możliwe jest w dowolnie wybranej formie, za wyjątkiem spółki partnerskiej, która przypisana jest dla określonych zawodów takich jak np. adwokat, radca prawny, notariusz. Twoja działalność może, zatem działać, jako jednoosobowa działalność gospodarcza, spółka cywilna, spółka jawna, spółka komandytowa, komandytowo-akcyjna, sp. z o.o., jak i spółka akcyjna. Jednakże najbardziej popularną formą dla początkującego przedsiębiorcy jest jednoosobowa działalność gospodarcza.

O wyborze możliwych form prowadzenia działalności patrz szerzej:

 Pierwsze kroki w biznesie – poradnik początkującego przedsiębiorcy

Działalność ta jak każda inna wymaga zarejestrowania. Najpierw konieczny jest, wybór formy prowadzenia.

Może to być np. :

• indywidualna działalność gospodarcza, prowadzona przez osobę fizyczną, która jest właścicielem firmy i tę działalność wykonuje osobiście,
• przedsiębiorstwo rodzinne, prowadzone w dowolnej formie prawnej,
• spółki (osobowe, handlowe – wyjątkiem jest spółka partnerska, którą mogą tworzyć jedynie wolne zawody).

a) Jednoosobowa działalność gospodarcza

• Jednoosobowa działalność gospodarcza to działalność, którą możesz prowadzić samodzielnie i jako jej właściciel możesz zatrudniać innych pracowników lub współpracować z członkami rodziny w firmie rodzinnej. Twoim podstawowym obowiązkiem aby rozpocząć prowadzenie tego typu działalności jest uzyskanie na podstawie złożonego wniosku wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

b) Spółka cywilna

• Swoją działalność możesz założyć również w postaci Spółki cywilnej wspólnie ze znajomym lub członkiem rodziny. Spółkę cywilną mogą utworzyć co najmniej 2 osoby fizyczne bądź prawne. Spółka cywilna nie podlega rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym, jednak wspólnicy spółki będący osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą podlegają wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Do rejestracji spółki cywilnej nie jest wymagany kapitał zakładowy.
• Aby zarejestrować Spółkę cywilną należy przede wszystkim uzyskać wpis do CEIDG, oraz zawrzeć na piśmie Umowę Spółki. Następnie należy dokonać zgłoszenia w Głównym Urzędzie Statystycznym (GUS), uzyskać nr REGON oraz dokonać zgłoszenia identyfikacyjnego do właściwego urzędu skarbowego i uzyskać nr NIP. W Umowie Spółki trzeba zawrzeć m.in. informację o wspólnikach, cel gospodarczy, jaki spółka ma realizować, okres funkcjonowania spółki, zakres działalności według PKD, kwestie podziału zysków i wielości wniesionych wkładów.
• W kwestii opodatkowania można wybrać opodatkowanie dochodu na zasadach według skali podatkowej, liniowo lub w formach zryczałtowanych (karta podatkowa czy ryczałt od przychodów ewidencjonowanych).

Ponadto pamiętać należy, że za zobowiązania zaciągnięte przez spółkę odpowiadają wszyscy wspólnicy swym majątkiem wspólnym oraz każdy ze wspólników z osobna majątkiem osobistym bez żadnych ograniczeń o czym stanowi w art. 864 i n. Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.

Czytaj także:

 Umowa spółki cywilnej - wzór

c) Spółka prawa handlowego

Swoją działalność możesz założyć także w formie spółki handlowej. Jest to jedna z form współdziałania w celu zarobkowym co najmniej dwóch osób, za wyjątkiem spółki z o.o. i akcyjnej i prostej spółki akcyjnej które może założyć jeden podmiot. Do założenia spółki niezbędne jest zawarcie umowy, w której wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienia wkładów oraz ewentualnie przez współdziałanie w inny określony sposób. Funkcjonowanie spółek handlowych regulują przepisy Kodeksu spółek handlowych, a także wspólnicy bądź akcjonariusze w umowie albo statucie spółki.

Za zobowiązania w spółkach osobowych (spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna) odpowiadają wspólnicy całym swoim majątkiem. Natomiast w spółkach kapitałowych (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjna) Wspólnicy nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki o czym stanowi art. 151 § 4 oraz 301 § 5Ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych. Ryzykują jednak wniesionym wkładem, którego mogą nie odzyskać w razie niepowodzenia.

O tym w jakich formach można prowadzić działalność gospodarczą czytaj tu:

Poradnik - Wybór formy działalności

3.1 Rejestracja działalności

W zgłoszeniu indywidualnej działalności gospodarczej czy też rejestracji spółki (odpowiednio dla określenia przedmiotu działalności w innej formie prawnej) należy posługiwać się klasyfikacją PKD. W zależności od tego czy chcemy zająć się produkcją innowacyjnych urządzeń czy nowymi technologiami w sferze medycznej należy wskazać odpowiednie określenie przedmiotu działalności. Przykładami kodów PKD odpowiednich dla prowadzenia tego rodzaju działalności mogą być;

1. kod PKD 47.73.Z – Sprzedaż detaliczna wyrobów farmaceutycznych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach. Ta podklasa obejmuje sprzedaż detaliczną wyrobów farmaceutycznych prowadzoną w wyspecjalizowanych sklepach, w tym w aptekach.
2. kod PKD 32.50.Z – Produkcja urządzeń, instrumentów oraz wyrobów medycznych, włączając dentystyczne. Ta podklasa obejmuje produkcję aparatury i mebli laboratoryjnych, instrumentów medycznych (włączając chirurgiczne); produkcję urządzeń i artykułów chirurgicznych, sprzętu i artykułów dentystycznych (włączając wyroby ortodontyczne, protezy dentystyczne) i przyrządów ortopedycznych.
3. kod PKD 62.3.Z – Działalność związana z zarządzaniem urządzeniami informatycznymi. Ta podklasa obejmuje zarządzanie i obsługę systemów komputerowych i/lub urządzeń przetwarzania danych należących do klienta w miejscu ich zainstalowania, włączając usługi wspomagające.
4. Kod PKD 62.09.Z – Pozostała działalność usługowa w zakresie technologii informatycznych i komputerowych. Ta podklasa obejmuje pozostałą działalność związaną z technologią informatyczną i komputerową, gdzie indziej niesklasyfikowaną

3.2. Zatrudnienie pracowników.

Jeżeli chcesz prowadzić działalność polegającą na produkcji innowacyjnych urządzeń medycznych takich jak np. spirometry, pikflometry czy też opierającą się na technologii i działaniu w sieci to należy pomyśleć aby w naszej firmie pojawili się odpowiedni pracownicy (specjaliści), tacy jak architekt aplikacji, architekt informacji, grafik komputerowy, programista. Zatrudnienie ich nastąpić może na podstawie poniżej przedstawionych umów:

 Umowa o pracę

 Umowa zlecenia

 Umowa o dzieło

 Umowa o pracę nakładczą

 Umowa licencyjna – wzór

a także:

 Poradnik – Zestawienie form zatrudnienia

Warto zaznaczyć, że umowy licencyjne występują co do zasady w dwóch obszarach własności intelektualnej:

• w obszarze własności przemysłowych czyli patentów, praw ochronnych do wzorów użytkowych, znaków towarowych,
• w powszechnym zakresie jakim są majątkowe prawa autorskie.

Licencja sprowadza się do prawa korzystania z określonego utworu twórcy na określonym polu użytkowania tj. w oznaczonym zakresie lub w oznaczonym celu.  Licencja może być terminowa i wyłączna lub bezterminowa i nie wyłączna. Na podstawie udzielonej licencji twórca, któremu przysługują majątkowe prawa autorskie lub nabywca takich praw umawia się co do wynagrodzenia, które może być jednorazowe czy też okresowe zwane także „tantiemami”, które musi płacić licencjobiorca czyli ten, który eksploatuje dane prawo. Ponadto wskazać należy, że prawa te są prawami majątkowymi, które stanowią mienie i są zaliczane do aktywów przedsiębiorcy jako wartości niematerialne i prawne.

3.3. Rejestracja znaku towarowego, patentu/wynalazku.

W przypadku stworzenia nowego innowacyjnego urządzenia medycznego takiego jak np. spirometr, pikflometr dzięki któremu badanie można przeprowadzić w warunkach domowych a wyniki badania będą pokazywały się na ekranie naszego telefonu, to należy pomyśleć o zarejestrowaniu naszego pomysłu w celu zabezpieczenia przed osobami trzecimi. Jest to bardzo ważna kwestia, dlatego należy o tym pamiętać już na samym początku rozpoczynania działalności.

Właściwym organem do udzielania praw ochronnych na wzory użytkowe, przemysłowe, patenty i znaki towarowe jest Urząd Patentowy RP. Zapewnienie znakom towarowym (logo) odpowiedniej ochrony prawnej przede wszystkim pozwala uniknąć naruszeń ze strony osób trzecich, ale także pozwala na czerpanie korzyści majątkowych z ich wykorzystania (zysk np. z franczyzy). Regulacje prawne dot. ochrony prawnej na patent/wynalazek czy znak towarowy najdziemy m.in. w Ustawie Prawo własności przemysłowej oraz Ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Czytaj także:

 Własność intelektualna w e-biznesie

 Własność intelektualna – słowniczek

3.4. Znak towarowy.

Zgodnie z art. 120 Ustawy Prawo własności przemysłowej znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony.

Znakiem towarowym, może być w szczególności wyraz, włącznie z nazwiskiem, rysunek, litera, cyfra, kolor, forma przestrzenna, w tym kształt towaru lub opakowania, a także dźwięk.

Aby zarejestrować znak towarowy należy przede wszystkim:

• Sprawdzić czy oznaczenie jakiego chcesz użyć nie jest już zarejestrowane przez inną osobę lub podmiot. Pomocy w tym zakresie może udzielić np. rzecznik patentowy czy prawnik specjalizujący się w prawie własności przemysłowej. Wskazać również należy, że na stronie Urzędu Patentowego dostępne są bazy danych dzięki którym można samodzielnie dokonać weryfikacji czy nasze oznaczenie nie jest już przypadkiem zarejestrowane.

• Wypełnić wniosek w celu zgłoszenia znaku towarowego pamiętając przy tym o dokonaniu odpowiedniej opłaty. Wysokości opłat są dostępne stronie Urzędu Patentowego RP (uprp.pl) oraz w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 8 września 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat związanych z ochroną wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych.
• Po złożeniu wniosku Urząd Patentowy RP dokonuje weryfikacji pod kątem formalno-prawnym oraz ogłasza dokonanie zgłoszenia. Ma to na celu umożliwienie dokonania zgłoszeń ewentualnych uwag,  zastrzeżeń przez osoby trzecie, które mają podstawy do sprzeciwu przeciwko rejestracji danych znaków towarowych. Następnie Urząd dokonuje merytorycznej oceny twojego zgłoszenia.
• Jeżeli nie ma przeszkód do rejestracji znaku towarowego to ogłoszenie o zgłoszeniu znaku towarowego zostaje opublikowane w Biuletynie Urzędu Patentowego RP.
• Od momentu ogłoszenia, w terminie 3 miesięcy osoby trzecie mogą zgłaszać sprzeciw wobec zgłoszenia znaku towarowego. Po bezskutecznym upływie tego terminu lub w przypadku oddalenia sprzeciwu, Urząd Patentowy RP dokonuje rejestracji twojego znaku towarowego.

3.5. Patent na wynalazek.

Zgodnie z art. 63 Ustawy Prawo własności przemysłowej przez uzyskanie patentu nabywa się prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Zakres przedmiotowy patentu określają zastrzeżenia patentowe, zawarte w opisie patentowym. Opis wynalazku i rysunki mogą służyć do wykładni zastrzeżeń patentowych.

Natomiast zgodnie z art. 64 Ustawy Prawo własności przemysłowej patent na wynalazek dotyczący sposobu wytwarzania obejmuje także wytwory uzyskane bezpośrednio tym sposobem. W stosunku do nowych wytworów albo gdy uprawniony wykaże, że nie mógł ustalić, mimo podjęcia należytych wysiłków, rzeczywiście zastosowanego przez inną osobę sposobu wytwarzania wytworu, domniemywa się, że wytwór, który może być uzyskany opatentowanym sposobem, został tym sposobem wytworzony.

• wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),
• plastyczne,
• fotograficzne,
• lutnicze,
• wzornictwa przemysłowego,
• architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne,
• muzyczne i słowno-muzyczne,
• sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,
• audiowizualne (w tym wizualne i audialne).

Patenty są udzielane bez względu na dziedzinę techniki oraz na wynalazki, które są nowe, posiadające poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania. Kryteria jakie powinien spełniać wynalazek to:

1. Wynalazek uważa się za nowy, jeśli nie jest on częścią stanu techniki. Przez stan techniki rozumie się wszystko to, co przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu, zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu, przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób.
2. Wynalazek uważa się za posiadający poziom wynalazczy, jeżeli wynalazek ten nie wynika dla znawcy, w sposób oczywisty, ze stanu techniki.
3. Wynalazek uważany jest za nadający się do przemysłowego stosowania, jeżeli według wynalazku może być uzyskiwany wytwór lub wykorzystany sposób, w rozumieniu technicznym, w jakiejkolwiek działalności przemysłowej, nie wykluczając rolnictwa.

Patent jest prawem wyłącznym udzielanym na wynalazek, bez względu na dziedzinę techniki, który jest nowy, posiada poziom wynalazczy i nadaje się do przemysłowego stosowania dla tego też ważną kwestią o której nie można zapomnieć jest zarejestrowanie wynalazku. Aby zarejestrować wynalazek należy wystąpić z podaniem zgłoszenia wynalazku lub wzoru użytkowego, które powinno zawierać co najmniej:

• nazwisko i imię albo nazwę, adres zamieszkania albo siedzibę zgłaszającego oraz numer identyfikacyjny REGON w przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, o ile zgłaszający je posiada;
• nazwisko i imię oraz adres pełnomocnika, jeżeli zgłaszający działa przez pełnomocnika;
• wniosek o udzielenie patentu lub patentu dodatkowego, ze wskazaniem numeru patentu głównego albo numeru zgłoszenia wynalazku w celu udzielenia patentu głównego lub wniosek o udzielenie prawa ochronnego;
• tytuł wynalazku lub wzoru użytkowego;
• nazwisko i imię oraz adres twórcy wynalazku lub wzoru użytkowego;
• wskazanie podstawy prawa do patentu lub prawa ochronnego, jeżeli zgłaszający nie jest twórcą wynalazku lub wzoru użytkowego;
• oświadczenie zgłaszającego, że chce skorzystać z uprzedniego pierwszeństwa, jeżeli ubiega się o przyznanie tego pierwszeństwa, wskazujące co najmniej datę i kraj dokonania pierwszego zgłoszenia lub nazwę, miejsce i kraj wystawy oraz datę wystawienia wynalazku lub wzoru użytkowego na wystawie;
• podpis zgłaszającego lub pełnomocnika, jeżeli zgłaszający działa przez pełnomocnika.
• oświadczenie zgłaszającego o wyrażeniu zgody na udostępnienie osobom trzecim informacji o dokonaniu zgłoszenia,
• wskazanie osoby upoważnionej do odbioru korespondencji, jeżeli jest kilku zgłaszających i nie działają oni przez wspólnego pełnomocnika;
• spis załączonych dokumentów.

Więcej informacji na temat zgłaszania znaku towarowego oraz patentu/wynalazku najdziesz na stronie mikroporady.pl pod adresami:

 Zgłoszenie wynalazku, wzoru użytkowego, towarowego, przemysłowego oraz procedury uzyskania patentu, prawa ochronnego lub z rejestracji (część A)

 Zgłoszenie wynalazku, wzoru użytkowego, towarowego, przemysłowego oraz procedury uzyskania patentu, prawa ochronnego lub z rejestracji (część B)

3.6. Inne uwarunkowania prawne.

Pamiętaj o zabezpieczeniu się przed korzystaniem z własności firmy przez osoby trzecie. Dobrą wiadomością jest fakt, że w tym przypadku nie trzeba dopełniać formalności. Utwór, wynalazek podlega bowiem automatycznej ochronie od momentu jego powstania. Dlatego tak istotne jest zarejestrowanie naszego wynalazku, znaku towarowego w Urzędzie Patentowym. Zatem jeżeli z naszego wynalazku zacznie korzystać osoba nieuprawniona, to jego twórca będzie miał pełne prawo dochodzenia swoich praw przed Sądem. W tym miejscu warto pamiętać, że konieczne będzie udowodnienie własnego autorstwa oraz daty jego powstania. Jeśli tworzy się coś naprawdę wartościowego, warto o takie dowody zadbać wcześniej, aby w razie postępowania być zabezpieczonym.

3.7. Przepisy cywilne.

Podkreślić należy, że obok przepisów dotyczących zarejestrowania działalności, znakach towarowych, patentach, kluczowe są również przepisy prawa cywilnego. Firmę w rozumieniu ścisłym, a więc ,,imię i nazwisko’’, pod którym prowadzone jest przedsiębiorstwo, przedsiębiorca występuje na rynku, można chronić na podstawie przepisów zarówno prawa gospodarczego-prywatnego jak i publicznego.

Zgodnie z art. 43[4] Kodeksu cywilnego firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych.

Natomiast z zgodnie z art. 43[5] Kodeksu cywilnego firmą osoby prawnej jest jej nazwa. Firma zawiera określenie formy prawnej osoby prawnej, które może być podane w skrócie, a ponadto może wskazywać na przedmiot działalności, siedzibę tej osoby oraz inne określenia dowolnie obrane. Ponadto firma osoby prawnej może zawierać nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej, jeżeli służy to ukazaniu związków tej osoby z powstaniem lub działalnością przedsiębiorcy. Umieszczenie w firmie nazwiska albo pseudonimu osoby fizycznej wymaga pisemnej zgody tej osoby, a w razie jej śmierci - zgody jej małżonka i dzieci.

• przepisy regulujące prawo do firmy to m.in:
• art. 43[1] Kodeksu cywilnego, który stanowi, że przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33[1] § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
• ochrona dóbr osobistych (imiona i nazwiska) osoby fizycznej to:

• art. 23 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
• art. 24 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności, ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.;

• ochrona dóbr osobistych osoby prawnej i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej to art. 23 i 24 w zw. z art. 43 Kodeksu cywilnego opisane powyżej,
• przepisy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji to m.in.:

• art. 3 ust 1 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, który stanowi, że czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
• art. 5 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, który stanowi, że czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa.
• art. 10 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, który stanowi, że czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie towarów lub usług albo jego brak, które może wprowadzić klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych istotnych cech towarów albo usług, a także zatajenie ryzyka, jakie wiąże się z korzystaniem z nich.

• przepisy karne to m.in. np.:

• art. 25 ust 1 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, który stanowi, że kto, oznaczając lub wbrew obowiązkowi nie oznaczając towarów albo usług, wprowadza klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych istotnych cech towarów lub usług albo nie informuje o ryzyku, jakie wiąże się z korzystaniem z nich, i naraża w ten sposób klientów na szkodę, podlega karze aresztu albo grzywny.
• art. 26 ust 1 i 2 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, który stanowi, że kto rozpowszechnia nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd wiadomości o przedsiębiorstwie, w szczególności o osobach kierujących przedsiębiorstwem, wytwarzanych towarach, świadczonych usługach lub stosowanych cenach albo o sytuacji gospodarczej lub prawnej przedsiębiorstwa, w celu szkodzenia przedsiębiorcy, podlega karze aresztu albo grzywny. Tej samej karze podlega, kto, w celu przysporzenia korzyści majątkowej lub osobistej sobie, swojemu przedsiębiorstwu lub osobom trzecim, rozpowszechnia nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd wiadomości o swoim przedsiębiorstwie lub przedsiębiorcy, w szczególności o osobach kierujących przedsiębiorstwem, wytwarzanych towarach, świadczonych usługach lub stosowanych cenach albo o sytuacji gospodarczej lub prawnej przedsiębiorcy lub przedsiębiorstwa.
• art. 286 Kodeksu karnego, który stanowi, że: § 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto żąda korzyści majątkowej w zamian za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy.

§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 4. Jeżeli czyn określony w § 1-3 popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.

W przypadku naruszenia prawa do firmy można żądać zaprzestania dalszych naruszeń, a także domagać się usunięcia skutków naruszenia, złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i formie (np. przeprosin), naprawienia szkody majątkowej (np. zapłaty odszkodowania) czy też wydania korzyści jakie uzyskano dzięki dokonanemu naruszeniu (np. gdy naruszyciel wprowadził klientów w błąd zwiększając dzięki temu swoje obroty).

3.8. Umowa o poufności

Ważną kwestią jest to aby w przypadku gdy pomysł na działalność jest innowacyjny, niepowtarzalny i wyjątkowy pomyśleć o tym aby go chronić oraz zabezpieczyć swoje interesy i zapobiec kradzieży pomysłu. W tym celu należy podpisać umowę o zachowaniu poufności (non-disclosure agreement czy też confidentical act). Wydawać by się mogło, że tego typu zapisy funkcjonują tylko w „poważnych” kontraktach zawieranych pomiędzy dużymi przedsiębiorcami, między producentem a podwykonawcą. Nie ma jednak żadnych przeszkód, aby oczekiwać od współpracowników, zleceniobiorców czy partnerów zachowania poufności w określonym zakresie oraz wymagać, aby porozumienie w tej kwestii zostało określone w formie umowy.

Istotą umowy o poufności jest obowiązek zachowania tajemnicy przez osobę, z którą podejmuje się współpracę w mniejszym konkretnym bądź większym ogólniejszym zakresie. Taką osobą może być, programista, który stworzy aplikację do obsługi produktu lub inny przedsiębiorca, z którym nawiązujesz współpracę np. Inwestor czy też informatyk, który na co dzień będzie zajmował się obsługą aplikację do obsługi produktu. Wskazać należy, że podzielenie się wiedzą o innowacyjnych rozwiązaniach i szczegółach ich wypracowania, funkcjonowania i możliwościach dalszego rozwoju, a czasami w zakresie istotnych informacji jest konieczne do rozpoczęcia współpracy lub po prostu dla prawidłowego funkcjonowania przyszłej firmy.

W umowie o zachowaniu poufności powinny znaleźć się przede wszystkim postanowienia, które będą regulować najważniejsze kwestie obowiązania tj.:

Umowa o zachowaniu poufności, najczęściej dotycząca tajemnic handlowych, powinna regulować najważniejsze kwestie, a więc:

• okoliczności w jakich zawierana jest umowa,
• zakres informacji poufnych:

• szczegółowo rozpisane informacje, które będą uznane przez strony umowy za poufne,
• ogólny zakres informacji uznawanych za poufne,
• sposób oznaczania informacji poufnych,

• obowiązki drugiej strony w stosunku do informacji poufnych,
• czas obowiązywania poufności,
• kary umowne.

Umowne zobowiązanie do zachowania poufności powinno zawsze dotyczyć również tajemnicy przedsiębiorstwa tj. tajemnicy przemysłowej i handlowej. Zgodnie z art. 11 ust 2. Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.

Pamiętać należy, żeby jasno komunikować odbiorcom informacji, że są to dokumenty stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa, zastrzeżone do zachowania w poufności i szczególnie chronione. Ponadto wskazać należy, że taka ochrona musi faktycznie występować. Czyli należy ustalić pewne regulacje wewnętrzne, procedury, które uchronią cenne informacje przed ujawnieniem i wykorzystaniem przez konkurencję.

Czytaj także:

 Umowa o zachowaniu poufności (NDA)

3.9. Dotacje i wsparcie ze środków

a) Venture capital.

Jedną z najbardziej rozpowszechnionych i popularnych metod finansowania projektów jest korzystanie z funduszy venture capital lub z pomocy tzw. „aniołów biznesu”.

Venture capital (kapitał wysokiego ryzyka) jest to zamknięty fundusz, którego działalność polega na przeznaczaniu pieniędzy przez grupę inwestorów (z reguły kilku lub kilkunastu) na inwestycje określonego typu tj. niepewne, ale mogące przynieść duży zysk. Fundusze venture capital poprzez objęcie udziałów oraz akcji prywatnych lub prywatyzowanych firm, dzielą wraz z przedsiębiorcą ryzyko związane z działalnością gospodarczą, bez oczekiwania dodatkowych gwarancji czy zabezpieczeń. Podkreślenia wymaga, że Inwestorzy, którzy stają się współwłaścicielami firmy, wiedząc o tym, że kapitał, w który inwestują, posiada wysokie ryzyko, liczą na współpracę z przedsiębiorcą, pomysłodawcą projektu, jak również z osobami współfinansującymi, innymi udziałowcami firmy. Takie połączone działania mają przyczynić się do przede wszystkim do podniesienia wartości przedsiębiorstwa oraz zwiększenia korzyści długoterminowych. Wskazać należy, że Inwestorzy venture capital nie angażują się bezpośrednio w zarządzanie w firmie. Utrzymują jednak kontrolę nad firmą poprzez udział swoich przedstawicieli w radach nadzorczych spółek. Ponadto celem inwestorów jest wzrost wartości rynkowej przedsiębiorstwa. A zyski, które udaje się wypracować, są z reguły przeznaczane w całości na dalszy jej rozwój czyli nie są wypłacane żadne dywidendy.

Fundusze venture capital są tworzone przez podmioty prywatne, jak i publiczne. Z Praktyki wynika, że po kilku latach około 3-7 fundusze decydują się na wystąpienie z przedsiębiorstwa bądź wprowadzeniu części akcji na giełdę, bądź też sprzedaż części udziałów. Bardzo często zwiększenie wartości firmy powoduje, że przedsiębiorca nie ma możliwości wykupu wszystkich lub większości udziałów od pierwotnych inwestorów, może jednak wejść w posiadanie ich części. 

W przypadku nowych technologii oraz innowacyjnych urządzeń w sferze medycznej finansowanie będzie przede wszystkim dotyczyło wejścia przedsiębiorcy na rynek. Pamiętaj więc, że inwestorzy z funduszu venture capital są gotowi sfinansować końcowe prace nad rozwojem produktu i związane z uruchomieniem przedsiębiorstwa na dużą skalę.

Jeżeli chcesz się wcześniej zapoznać z listę funduszy venture capital obecnych na polskim rynku to można ją odnaleźć m.in. na stronie Polskiej Agencji Rozwoju Przemysłu (www.parp.gov.pl). Dla ułatwienia podane zostały również dziedziny, które są gotowe wspierać poszczególne fundusze oraz wymagania, jakie stawiają wobec zainteresowanych uzyskaniem finansowania projektów, preferowaną wielkość i czas trwania inwestycji oraz sposób wyjścia.

Można się również spotkać z sytuacją, że bardziej zaangażowani będą tzw. indywidualni inwestorzy finansowi ,,aniołowie biznesu’’, którzy chcą wesprzeć projekt na starcie. Aniołem biznesu jest prywatny inwestor, który jest gotowy sfinansować przedsięwzięcie, które nie ma szans na finansowanie ze standardowych źródeł (kredyty). Taki inwestor inwestuje w pomysły innowacyjne, nowatorskie, bez względu na ich branżę. Jeżeli przedsiębiorca chciałby uzyskać finansowanie od tzw. Anioła Biznesu to powinien przygotować badania projektu, studium uwarunkowań lub biznes plan. W zamian za finansowe wsparcie, inwestor otrzymuje udział w efektach, zyskach lub akcje, które będzie mógł w przypadku powodzenia przedsięwzięcia sprzedać ze znacznym zyskiem.

Więcej:

Słowniczek - Anioł Biznesu

Słowniczek - Venture Capital

 Poradnik – Przykładowe Rodzaje Finansowania Działalności

b) Grant

Grant jest to wsparcie finansowe lub pozafinansowe dla osoby bądź organizacji, mające za zadanie realizację określonego celu. Takim celem jest najczęściej cel naukowy, artystyczny lub społeczny. Grant jest przyznawany przez poszczególne państwa, ich organy (głowy państw, rządy, samorządy, agencje państwowe), organizacje międzynarodowe (UNESCO, ONZ, Unia Europejska), instytucje organizacji międzynarodowych (Komisja Europejska, Rada Europy), uczelnie wyższe, związki wyznaniowe, rozmaite fundacje, stowarzyszenia. Często granty są oferowane przez poszczególne firmy (np. Apple, Nokia, Deloitte, Sony Ericsson, Volkswagen) najczęściej na realizację projektów, które dotyczą przedmiotu działalności tych firm. Znacznie rzadziej granty są udzielane przez osoby prywatne.

Wiele organizacji i firm np. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Komisja Europejska, Fundacja Batorego, Shell posiadają całe złożone systemy konkursowe przyznawania grantów. Aby otrzymać grant należy zazwyczaj wypełnić odpowiedni wniosek dotyczący oferowanego grantu wraz z uzasadnieniem, które może zawierać także sprawozdanie z dotychczasowej działalności osoby lub organizacji ubiegającej się o grant.

Kryteria i procedury składania wniosków o przyznanie grantu różnią się w zależności od organizacji to jednak wszystkie one chcą mieć wiarygodne informacje co do nowatorstwa projektu, jego wykonalności, spodziewanych wyników, reputacji wnioskodawcy oraz jego macierzystej instytucji, a także pozostających do jego dyspozycji zasobów. Aby odnieść sukces i uzyskać dofinansowanie należy pomyśleć o recenzentach. Należy uczynić ich zajęcie tak prostym, jak to tylko możliwe. Stosować się dokładnie do instrukcji, opisać propozycję jasno i zwięźle oraz w taki sposób, aby nie musieli domyślać się, o co chodzi wnioskodawcy. Wniosek o przyznanie grantu powinien m.in. zawierać:

• szczegółowy cel,
• stan i znaczenie badań,
• badania wstępne,
• projekt i metoda badań,
• plan badań.

Wnioski o przyznanie grantu są z reguły oceniane proponując określony sposób ich finansowania bądź pomocy w organizacji. Sposób ten jest zwykle szczegółowo regulowany w umowie pomiędzy organizatorem grantu a jego beneficjentem.

Warto również na bieżąco śledzić przewodnik po grantach, który jest udostępniany m.in. na stronie www.granty-na-badania.com.

Akty prawne:

Stan prawny – 31 października 2022 r.